ADHD heeft een sterke erfelijke component: in zo’n 70 tot 90% van de gevallen zit het in de familie. Toch is het beeld niet alleen genetisch bepaald.

​

Ook de omgeving speelt een grote rol.

 

Factoren thuis, op school, op het werk of in de vriendenkring kunnen de aanleg voor ADHD versterken – maar net zo goed verzachten.

​

Beschermende factoren die een groot verschil kunnen maken zijn bijvoorbeeld:

​

• psychisch gezonde en stabiele ouders

• een evenwichtige en voorspelbare opvoeding

• een positief sturende aanpak op school

• een steunende vriendenkring

• een begripvolle partner

• een werkgever die oog heeft voor de noden

 

Zo zie je: aanleg kan je niet kiezen, maar de context waarin iemand met ADHD opgroeit en leeft kan de toekomst wél in gunstige zin beïnvloeden.

Omdat ADHD een neurodiverse manier van functioneren is, kunnen de kenmerken verschuiven naarmate iemand ouder wordt.

​

Dit zie je vaak:

​

Kleutertijd (3–5 jaar)

Rond drie of vier jaar merken ouders soms al signalen: een kleuter die eindeloos beweegt, zich moeilijk kan verdiepen in spel of sneller conflicten heeft met andere kinderen.

 

Op deze leeftijd wordt zelden een officiële diagnose gesteld

 

– concentratie en zelfbeheersing zijn nog volop in ontwikkeling – maar vroege, deskundige begeleiding kan wel veel verschil maken, zeker bij intens gedrag.

​

Lagere school (6–12 jaar)

In de lagere school vallen kinderen met ADHD vaak op door motorische onrust, afleidbaarheid, impulsief gedrag en gedrag dat anderen kan afleiden of verstoren.

 

In deze fase komen bijkomende uitdagingen naar voren, zoals leer- of gedragsproblemen, een laag zelfbeeld, overzitten, sociale uitsluiting of spanningen thuis.

 

Met de juiste ondersteuning kan je kind leren omgaan met prikkels en zijn of haar talenten inzetten.

​

Adolescentie (13–17 jaar)

De motorische onrust neemt meestal af, maar aandachts- en planningsproblemen worden duidelijker.

 

Onder invloed van de puberteit kunnen gedragsproblemen toenemen.

 

Goede begeleiding en een stevig netwerk maken hier echt verschil om schooluitval of verkeerde aansluiting te voorkomen.

​

Volwassenheid (+18 jaar)

Bij volwassenen zet de verandering zich verder door. De drukte kan verminderen, maar aandachts- en organisatieproblemen blijven vaak aanwezig.

 

Zonder inzicht kan dit leiden tot onderpresteren op het werk of moeilijkheden in relaties en sociale integratie.

​

Met begrip, zelfkennis en praktische tools kunnen ook volwassenen met ADHD weer balans vinden.

ADHD komt vaak voor: naar schatting 5–8 % van de schoolgaande jeugd heeft kenmerken ervan, en bij volwassenen gaat het om zo’n 2,5–4,4 %.

​

Tot op vandaag is er geen simpele medische of psychologische test die zwart-op-wit bewijst dat iemand ADHD “heeft”. ADHD is primair een gedragsdiagnose:

​

hulpverleners baseren zich op waarneembare patronen in gedrag, waarbij wordt gekeken of iemand langdurig moeite heeft met concentratie, zelfbeheersing en impulsiviteit.

​

Klinkt rechttoe-rechtaan, maar in de praktijk is het complex.

Gedragskenmerken kunnen sterk verschillen afhankelijk van:

​

• de leeftijd

• de omgeving (school, gezin, werk)

• aanwezigheid van andere uitdagingen

• ​

Soms overlappen de kenmerken met andere diagnoses, of maskeren bijkomende uitdagingen het beeld.

​

Daarom moet de diagnostiek zorgvuldig gebeuren, idealiter door een team van deskundigen, zodat je krijgt wat past bij jouw unieke profiel.